مقاله بررسی فرآیند تغذیه در سیستمهای مدیریت گله گاو شیری (بخش۱)

بررسی فرآیند تغذیه در سیستمهای مدیریت گله گاو شیری (بخش۱)

خلاصه مطلب	زمان مطالعه	تاریخ	گردآورنده
بررسی فرآیندها در تغذیه صنعت گاو شیری در شرکت کشت و دام فضیل اصفهان	۲۰ دقیقه	۱۴۰۰/۱۰/۰۱	حمیدرضا رادمهر، شهره یعقوبی، سجاد فرقانی، ابراهیم کرمی، نیما بهارلویی، میثم اسعدی
دوره دکترای حرفه ای کسب و کار			استاد محترم جناب آقای دکتر سعید امامی

چکیده:

به دلیل افزایش جمعیت شهری، بالارفتن سطح فرهنگ، بهداشت و قدرت خرید، تولید شیر گاو به شیوه بومی نیاز کشور را تامین نمی کند. حدود ۶۰ سال از ورود گاوهای شیری صنعتی به ایران می گذرد و در این مدت، این صنعت همگام با دیگر زیربخش‌های کشاورزی و صنایع وابسته رشد چشمگیری داشته است، ولی همچنان نارسایی هایی در این زمینه وجود دارد که به دلیل نداشتن شناخت کامل از ویژگی های گاو شیرده پر تولید صنعتی و در نتیجه ضعف مدیریتی است.

یکی از مهمترین اهداف پرورش گاو شیری افزایش سودآوری از طریق کاهش هزینه های تولید است. تحلیل هزینه ها، یکی از نیازهای اساسی برای محاسبه میزان بازدهی اقتصادی پرورش گاو شیری در جهت کاهش قیمت تمام شده شیر می باشد.

بر اساس نتایج حاصل از پژوهش ها، بیشترین هزینه صنعت گاو شیری در ایران متعلق به تغذیه و خوراک با میانگین ۶۸ درصد از کل هزینه ها می باشد در صورتی که در مقیاس جهانی تغذیه و خوراک سهم ۵۵ درصدی نسبت به هزینه کل دارد.

در عصر حاضر و در شرایط سخت و پیچیده رقابتی حادث شده، سازمان هایی موفق هستند که از انواع فناوری ها، خصوصاً فناوری اطلاعات به بهترین شکل ممکن و در جهت تحقق اهداف راهبردی و رقابتی سازمان خود بهره می جویند.

در این مطالعه موردی به مدیریت محترم شرکت کشت و دام فضیل پیشنهاد می گردد که چگونه با پیاده‌سازی صحیح فرآیند تغذیه (BPM) و استفاده از فناوری اطلاعات و هوشمند سازی و استفاده از اینترنت اشیا (IOT) بتواند هزینه تغذیه را کاهش داده و بهره‌وری را افزایش دهد.

واژه های کلیدی : گاو شیری، تغذیه، BPM،  فناوری اطلاعات، IOT، افزایش بهره‌وری

مقدمه :

شیر و فرآورده‌های لبنی یکی از مهمترین منابع تامین پروتئین و کلسیم محسوب می شوند. به طوری که در زمینه تولید، تجارت و مصرف بهینه آن ها در سراسر جهان، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی انجام شده است. افزایش سودآوری از طریق افزایش درآمدها و یا کاهش هزینه‌های تولید یکی از مهمترین اهداف پرورش گاو شیری است. سرانه مصرف شیر یکی از شاخص‌های مهم سلامت و توسعه یافتگی جوامع بشری محسوب می‌شود. تاثیر شیر در سلامت جامعه موجب شده تا سازمان‌های بین المللی همچون سازمان غذا و کشاورزی (FAO)، سازمان جهانی بهداشت (WHO) و صندوق بین المللی کودکان (UNICEF) نسبت به مسائل مربوط به شیر و فرآورده های آن حساسیت نشان داده و شیر را به عنوان یکی از شاخص‌های تامین حداقل احتیاجات غذایی جوامع معرفی کنند. سرانه مصرف جهانی شیر ۱۱۷ کیلوگرم گزارش شده است به طوری که کشورهای اروپای غربی با ۳۲۳ کیلوگرم بالاترین و کشورهای شرق و جنوب شرقی آسیا با مصرف ۲۲ کیلوگرم پایین ترین سرانه مصرف را دارند.

آمار سرانه مصرف شیر در ایران بسیار متناقض است ولی از ۶۰ کیلوگرم تا ۸۸ کیلوگرم گزارش شده است. برای افزایش سرانه مصرف شیر در کشور، علاوه بر فرهنگ سازی و اعتماد سازی لازم است تولیدکنندگان و سیاستگذاران (با استفاده از BPM، IT و IOT در فرآیند تغذیه که بیشترین هزینه را دارد) به کاهش هزینه‌های تولید شیر اهتمام داشته باشند تا با افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده، تقاضا برای خرید بالا رفته و سرانه مصرف شیر افزایش یابد.

بر اساس گزارش های اعلام شده تولید شیر خام در کشور سالانه ۱۱ بیلیون تن می باشد که استان اصفهان با تولید یک میلیون و چهارصد و چهل هزار تن در سال رتبه اول تولید شیر خام را دارا می باشد و تولید شیر در استان اصفهان ۲.۵ برابر بیشتر از سرانه مصرف شیر در استان می باشد که این مسئله باعث شده حجم زیادی از تولید در خارج از استان به فروش برسد و یک رقابت شدید قیمت فروش شیر خام را ایجاد می‌کند که اهمیت استفاده از فناوری اطلاعات در جهت دستیابی  به بهره وری کارایی مطلوب و مزیت رقابتی پایدار بیشتر مشخص می‌شود.

مشخصات و موقعیت جغرافیایی طرح :

شرکت کشت و دام فضیل در استان اصفهان، شهرستان مبارکه، بخش گرکن جنوبی (جاده اصفهان – مبارکه) واقع شده است.

در حال حاضر تعداد ۱۲۰۰۰ راس کل گله می‌باشد که از این تعداد، ۵۵۰۰ راس گاوهای شیری با تولید ۲۱۰ تن شیر خام روزانه هستند و در فاز توسعه بر اساس استراتژی شرکت می بایست تا ۳ سال آینده این میزان تولید شیر به ۶۰۰ تن در روز افزایش یابد.

بیان مسئله :

با توجه به اینکه ۶۸ درصد از کل هزینه های یک واحد گاو شیری مربوط به تغذیه است و شرکت کشت و دام فضیل با ظرفیت تولیدی اعلام شده و نظر به استراتژی سازمان فوق که تا سه سال آینده ظرفیت تولید شیر خام به ۶۰۰ تن در روز افزایش می‌یابد طراحی و پیاده‌سازی فرایند تغذیه باعث کاهش اتلاف‌ها می‌گردد و بهره‌وری افزایش می‌یابد.

با توجه به وضعیت موجود در شرکت کشت و دام فضیل که BPM طراحی و پیاده سازی نشده است و روال مراحل تغذیه زیر نظر کارشناس ارشد علوم دامی انجام می گیرد و بر اساس بررسی سیستم مالی شرکت، شاخص پایداری در این واحد ۱.۱۵ است و هدف این است که با پیاده‌سازی فرایند تغذیه و استفاده از IT، IOT  و هوش مصنوعی این واحد بتواند در مدت ۶ ماه آینده شاخص پایداری را از ۱.۱۵ به ۱.۵ افزایش دهد و ۵ درصد از هزینه تغذیه را کاهش دهد.

برخی از شرح خدمات قابل ارائه در این مرحله عبارتست از:

• برگزاری جلسه با مدیریت ارشد و ذینفعان و کسب حمایت جدی از آنها
• تشکیل تیم راهبردی (بین ۱۵ تا ۲۵ نفر) از مدیران ارشد و میانی شرکت
• بازدید یک روزه از شرکت مذکور و برگزاری جلسات گروهی با مدیران هر واحد به منظور کسب شناخت کلی
• برگزاری یک کارگاه آموزشی یک روزه همراه با بحث و گفتگو در خصوص اثربخشی پیاده سازی BPM و فناوری اطلاعات با هدف شناخت کلی نیازمندیهای شرکت

فرآیندهای تغذیه گاو شیری شامل مراحل زیر پیشنهاد میگردد:

• خرید علوفه و نهاده های خوراک دام

با توجه به اینکه مبحث خرید خود شامل فرآیند مفصلی است و در سیستمهای دیگر به آن اشاره شده است از بازگویی مجدد آن می پرهیزیم و فقط به نکات مورد توجه در رابطه با گاو شیری اشاره خواهیم داشت.

• زمان خرید : بسیار مهم است زیرا خوراکها بصورت فصلی و اکثرا در فصل تابستان به بازار ارائه می شود و در صورتیکه دامداری اقدام به خرید به موقع ننماید در طول سال با مشکل کمبود علوفه و گاها خرید آن با هزینه های گزاف خواهد بود.
• بررسی سلامت علوفه های خریداری شده
• تازه بودن علوفه
• همراستایی میزان خرید علوفه با استراتژی های گسترش دامدرای
• همراستایی میزان خرید علوفه با پیش بینی بودجه و میزان مورد انتظار

• آنالیز ارزش غذایی و کیفیت خوراک خریداری شده در آزمایشگاه

  • برداشتن نمونه
  • انتقال به آزمایشگاه
    • انرژی
    • پروتئین
    • ماده خشک
    • خاکستر
    • ویتامین
    • مینرال ها
    • آفلاتوکسین
  • دریافت نتیجه
  • مقایسه نتیجه با کد مشابه در نرم افزار جیره نویسی برای تعیین مقدرا خوراک مورد نیاز هر دام

• فرمولاسیون و بالانس جیره غذایی گاوها بر اساس نیاز آنها و بر اساس آنالیز خوراک

  • گروهبندی دامها بر اساس اسکور بدنی، شرایط تولید مثلی، میزان تولید شیر و وضعیت و قوام بافت مد فوع
  • بررسی نیاز های انرژی و پروتئین و … مورد نیاز هر گروه
  • تنظیم ترکیب و مقدار خوراکها بر اساس ارزش غذایی مورد نیاز هر گروه
  • بالانس خوراکها با استفاده از نرم افزار

• تهیه و آماده سازی خوراک گاوهای شیری بر اساس فرمولاسیون بالانس شده

  • آماده سازی اولیه علوفه ها و غلات
    • اندازه گیری سایز خورد شده علوفه ها
    • آسیاب غلات
    • استفاده از غلات پلت شده
    • استفاده از غلات غلتک شده
  • ارسال جیره روز انه برای انبار خوراک
  • ساخت کنسانتره های مورد نیاز روزانه بر اساس فرمولها
  • بارگیری فیدر بر اساس جیره و اولویت خوراکها
    • ثبت زمان شروع
    • ثبت خوراک
    • وزن کشی
    • ثبت زمان خاتمه
  • تنظیم زمان میکس خوراک
    • ثبت زمان شروع میکس
    • ثبت زمان پایان میکس
    • اندازه گیری رطوبت خوراک
    • در صورت نیاز اضافه کردن آب برای تنظیم رطوبت
    • میکس مجدد

  • خوراک دهی گاوهای شیرده

    • تخلیه برای هر بهاربند بر اساس گروه دام داخل بهاربند
      • ثبت کد بهاربند
      • ثبت تعداد دام در بهاربند
      • ثبت زمان شروع تخلیه برای هر بهاربند
      • ثبت زمان خاتمه تخلیه برای هر بهاربند
      • ثبت مقدار تخلیه شده خوراک
      • ثبت مقدار خوراک باقیمانده (پسماند)
    • بررسی میزان نشخوار
    • بررسی نیاز برای خوراک سرک

  • مصرف آب آشامیدنی گاوهای شیرده

    • اندازه گیری سختی آب
    • بی بو و زلال بودن
    • در دسترس بودن