در ادامه “ مقاله مشکلات مدیریتی گاوداری صنعتی در ایران و ارائه راهکارها (بخش ۱) “ موارد دیگر را بررسی می کنیم .
۲- مدیریت گاوداری
نتایج محاسبات مشخص کرده که سطح تحصیلات بالاترین رتبه را در میان معیارهای معرف مدیریت داراست؛ چرا که تحصیلات و آموزش های رسمی بالاتر به کشاورزان امکان می دهد که تکنولوژی های با هزینه کمتر را انتخاب کنند؛ همچنین تحصیلات بیشتر اجازه می دهد دامداران از تکنولوژی به شکل کاراتری استفاده کنند.
سپس تجربه کاری مدیر در مرتبه دوم اهمیت قرار دارد. وزن شاخص های سن و همکاری با سازمان ها و تعاونی ها و همچنین وزن شاخص های مطالعه نشریات و نحوه مدیریت یکسان بوده است. استفاده از نرم افزار نیز در رتبه چهارم اهمیت قرار دارد.
نیروی کار نیز دارای بیشترین کشش تولید است. دامداران بهتر است با بهره گیری از نیروی کار باتجربه و بامهارت امکان افزایش تولید شیر را فراهم آورند. کارکنان باتجربه و تحصیل کرده، همانطور که دستمزد بیشتری را به خود اختصاص می دهند، به علت داشتن مهارت و تخصص زمینه درآمد بیشتر دامدار را فراهم می آورند و اثر منفی افزایش هزینه در نتیجه افزایش درآمد و سود بهبود می یابد.شاخص مدیریت نسبت به شاخص بهره وری تأثیر بیشتری بر سوددهی دارد.استفاده از مشاوران فنی میتواند بهرهوری و بازده گله را بهبود بخشد. هنگامی که هزینه تولید به حد کافی بالابوده و کاربرد روشهای آزمایش و خطا سبب افزایش بیشتر هزینهها شود، بهره گیری از دانش فنی و اطلاعات روز یکی از روشهای ممکن برای کاهش هزینه ها و بهبود کارایی گله میباشد. بنابراین استفاده منطقی از کارشناسان مجرب و مشاوران فنی به منظور دستیابی به بازدهی بالاتر و سودآوری بیشتر ضروری باشد. در این زمینه استفاده از نرم افزارهای متداول در زمینه دامپروری کمک شایانی به پیشرفت علمی و افرایش سود آوری دامداری ها می نماید. به عنوان نمونه مجموعه نرم افزارهای شرکت مدیران تحلیل گر سپاهان می باشد که در تمام مراحل مدیریت گله به دامدار در ثبت اطلاعات و وقایع گله کمک می کند و پس از آن امکان تهیه گزارش ، بررسی ،تجزیه و تحلیل جنبه های مختلف امور در گاوداری را فراهم می کند.
این مجموعه شامل نرم افزار های مدیریت گاوداری،تلقیح کار،سوابق ترکیب گله، سم چینی ، ورم پستان و تغذیه و بهای تمام شده و…. می باشد که در این مقاله با این نرم فزارها در بخش های مختلف مدیریت گله آشنا می شویم.
در نرم افزار مدیریت گله ، مباحثی همچون
۱-ثبت تلقیح
۲-ثبت درمان و تولید مثلی
۳-ثبت زایش
۴-ثبت رکورد شیر
باید مطرح باشد که باعث می شود به اهداف ذیل برسیم
۱- بررسی میزان خرید و مصرف اسپرم در بازه های زمانی مشخص، باروری اسپرم، میزان تلقیح با اسپرم پیشنهادی و…..
۲-بررسی باروری در تلیسه و گاو در بازه های زمانی مشخص ، بررسی دام های عقب افتاده،میزان آبستنی به تفکیک شکم و…
۳-بررسی راندمان گله در بحث تولید شیر و امکان تفکیک گاو ها بر اساس میزان تولید شیر،شیر استا ندار،کاهش تولید شیرو ….
۳-مدیریت خوراک و خوراک دادن :
در حال حاضر در ایران هزینه تغذیه برای تولید شیر در گاوداری های صنعتی بیش از ۶۰ تا ۸۰ %هزینه پرورش را شامل می شود.در حالی که این رقم می تواند، همانگونه که در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا مشاهده می شود، حدود ۴۵ %باشد. کم توجهی اکثریت گاوداران به کیفیت و کمیت خوراک و نحوه خوراک دادن بر مبنای تعریف جیره متوازن (جیره متوازن: ترکیبی از مواد خوراکی که کلیه مواد مغذی لازم را به اندازه کافی و نسبت بهینه، براساس استانداردهای توصیه شده برای گونه ای ویژه، در شرایط فیزیولوژیکی ویژه از قبیل دوران رشد، آبستنی یا تولید تأمین می کند در حالی که به کیفیت و کمیت تولید نیز توجه شده باشد) دلیل اصلی بالا بودن هزینه تغذیه است که یکی از علت های اصلی غیرفعال شدن ۲۸% گاوداریهای صنعتی در سال ۱۳۹۲ بوده است. بنابراین مدیریت خوراک و خوراک دادن از عامل های مهم و کلیدی است در این راستا لازم است ترکیب گله گاوشیری، به شیوه ای گروهبندی شود که هر گروه متناسب وزن، سن، مرحله رشد، تولید و دیگر عامل ها بتواند برحسب نیاز جیره متوازن خود را دریافت کند .یکی از مهم ترین نکاتی که در تغذیه گله گاو شیری دارای اهمیت است و شاید کمتر به آن توجه می شود تامین آب کافی و تمیز برای گاو ها است. دمای آبی که در اختیار گاو ها قرار می گیرد باید متعادل بوده و از آب های خیلی سرد یا گرم استفاده نشود زیرا ممکن است تاثیرات منفی بر عملکرد گوارشی گله گاو شیری ایجاد نماید. در صورتی که نمی توانید به طور مداوم آب را در اختیار گاو ها قرار دهید بر اساس برنامه ریزی در طول روز حداقل ۳ بار باید این کار را انجام دهید.نهاده های کنسانتره دارای تأثیر مثبت بر تولید شیر هر راس دام دارند نهاده های یونجه، هزینه دارو و تعداد تلقیح نیز تأثیر مثبت بر تولید شیر دارند.
در میان نهاده های حاضر در تولید، کنسانتره مصرفی بیشترین ارتباط را با تولید دارد؛ از این رو بهتر است دامداران با بهره گیری از کنسانتره با کیفیت بالاتر برای بهبود تولید شیر اقدام کنند؛ چراکه با یک درصد افزایش در کنسانتره مقدار تولید شیر ۴۷/۲ درصد افزایش می یابد. بعد از نهاده کنسانتره، یونجه دارای بیشترین کشش تولید شیر است. با یک درصد افزایش در یونجه مصرفی، تولید شیر ۰۲/۲ درصد افزایش می یابد. این امر نشان می دهد که نهاده های خوراکی به خصوص کنسانتره و سپس یونجه به عنوان خوراک علوفه ای بیشترین تأثیر را بر تولید شیر دارند؛ بنابراین دامداران باید برای افزایش تولید بر این دو نهاده تأکید بیشتری داشته باشند.
در میان نهاده های معرفی شده در سود، قیمت نهاده های یونجه، سیلوی ذرت، اثر منفی بر سوددهی دامداری ها دارند. قیمت یونجه بیشترین اثر منفی را بر سوددهی دارد. قیمت کنسانتره، اثر مثبت بر سوددهی دارند. از آنجا که کنسانتره گرانتر، باکیفیت تر و مرغوبتر است، ضریب تبدیل بهتری دارد و باعث افزایش تولید شیر می شود؛ در نتیجه درآمد و سود بیشتری نصیب دامپرور می گردد و رابطه بین هزینه این نهاده و سوددهی مثبت است.
در این رابطه، توجه به موارد زیر نیز می تواند در موفقیت گاودار مؤثر باشد:
استفاده بی رویه از مصرف افزودنی های گرانقیمت بدون توجه به مرحله شیردهی و مقدار تولید شیر، موجب کاهش بازده می شود. بنابراین آگاهی از ماهیت مواد خوراکی، مقدار و ارزش مکمل های آماده شده به وسیله کارخانه های مکمل سازی ضروری است .
با اینکه خوراک نقش اصلی را در نگهداری، تولید و دیگر عامل ها دارد، در ایران به کیفیت خوراک به ویژه علوفه (هنگام درو کردن، جمع آوری و نگهداری) توجه چندانی نمی شود. برای نمونه، آلوده شدن مواد خوراکی با عامل های زیان آور مانند و هپاتوکسین ، آفلاتوکسین ،مواد جهش زا که تخریب کننده یاخته های کبدی است، آلودگی با مواد سرطانزا و دیگر عامل ها را می توان نام برد.
بنابراین ترکیب خوراک دام های پرتولید باید در سطح عالی باشد زیرا باعث افزایش سودآوری گله می شوند و صرفه جویی در تغذیه ی این دام ها نباید صورت گیرد زیرا این دام ها به دلیل نیاز بالا و در صورت عدم تامین نیاز بیشتر نابارور دیده می شوند. تلیسه های تازه زایش کرده باید مورد توجه خاص قرار گیرند زیرا علاوه بر نیاز بالای شیردهی و رشد، به علت کوچک بودن دستگاه گوارش، توان مصرف خوراک کمتری دارند و این مساله تعادل منفی انرژی در مورد آنها را بیشتر می شود. از سویی دیگر نتیجه بررسی های انجام شده نشان داد که اثر منفی تولید شیر بر باروری تنها در شرایط نامساعد مدیریتی بروز می کند و مدیریت صحیح می تواند از این اثرات مضر بکاهد.
نرم افزار تغدیه شرکت مدیران با ثبت اطلاعات کامل در موردگروه های دامی، انواع موادتغذیه ای و جیره ها برای گروه های مختلف دامی و همچنین ثبت ورود و خروجی از انبار خوراک و میران مصرفی هر بهاربند امکان محاسبه دقیق میزان مصرف هر گروه دامی و بهاربند های مشخص را فراهم می آورد
کاربرد نرم افزار مدیریت تغذیه را می توان به صورت خلاصه در این موارد قید نمود:
۱- مدیریت مصرف و هزینه خوراک گاوداری
۲-تعریف مواد مصرفی ، تعریف کنسانتره و جیره
۳- محاسبه میزان مصرف جیره یا یک ماده خوراکی در یک بازه مشخص
۴-کنترل ورود و خروج اقلام خوراکی به انبار به همراه ثبت قیمت و تاریخ و گزارش گردش انبار
و در ترکیب با نرم افزارهای دیگر همچون مدیریت گله و قیمت تمام شده می توان این موارد را انتظار داشت :
۱-محاسبه قیمت تمام شده آیتم های شاخص در گاوداری ما نند(شیر،گوساله تازه متولد شده،تلیسه آبستن بالای ۷ ماه و…)
۲- گزارش اینکه در بازه های زمانی مشخص جیره برای گروههای دامی مختلف چند بار به چه نوعی تغییر کرده است
۳-گزارش میزان مصرف خوراک برحسب دام روز های گروه های دامی
لازم به ذکر است که جهت کاربرد دقیق تر مقادیر نیاز است تا این نرم افزار با دستگاه هایی همچون فیدر میکسر ارتباط برقرار نمایند که موارد مورد استفاده آن می تواند بصورت خلاصه بدین گونه قید شوند.
۱- وزن کشی دقیق اقلام خوراکی هنگام برداشت برای تهیه جیره
۲- توزیع دقیق میزان خوراک در هر بهاربند
منابع:
۱-مشکلهای مدیریتی گاوداری صنعتی در ایران و ارائه راهکارها (علی نیکخواه)
۲-بررسی تأثیر عوامل مدیریتی بر تولید و سودآوری مزارع صنعتی پرورش گاو شیری- مطالعه موردی جنوب استان تهران(سیدهاشم امینی شال ، احمدرضا یزدانی ، امیرحسین چیذری ، پژمان اعالیی بروجنی وحامد رفیعی)
۳- اسدیان، مجموع مقالات علمی و کاربردی تغذیه و پرورش گاو شیری. انتشارات رنگینه
۴-تأثیر تشخیص زود هنگام آبستنی بر مدیریت تولیدمثل گاو شیری(جلیل درستی ، احمد زارع شحنه و اردشیر نجاتی جوارمی)
۵-بررسی عوامل موثر بر حذف در گاوهای شیری هلشتاین شمال غرب ایران(نعمت هدایت ایوریق،کبری پوراسد آستمال ))
۶- لنگش در گاو شیری: تشخیص نادرست یا مداخلات درمانی نامناسب؟ (محسن نوری،ایرج نوروزیان،سید حسین مرجانمهر، حسین شاد)
۷- تعیین بروز تجمعی ورم پستان در گاوداریهای صنعتی استان تهران حمید شریفی، *مینا بداغ آبادی، محسن عادلی ساردوئی، جهانگیر کبوتری کتج، همایون بابایی
۸- نرم افزار های شرکت مدیران تحلیل گر سپاهان
تهیه کننده: مریم زمانی
کارشناس علوم دامی
